چنانچه در بازارهای مالی فعالیت کرده باشید، مطمئنا اصطلاح روند به گوشتان خورده است. روند نشان دهنده جهت حرکت بازار در بازه‌های زمانی مختلف است که به‌صورت کلی به سه بخش صعودی، نزولی و خنثی تقسیم‌بندی میشود.
استراتژی معاملاتی در هر کدام از این ۳ حالت، متفاوت است و نمی‌توان رفتار مشابهی در مواجهه با انواع روند در بازارهای مالی اتخاذ کرد، به همین دلیل باید انواع روند در بازارهای مالی را بشناسید و استراتژی‌های معاملاتی مناسب در برخورد با هر کدام را یاد بگیرید تا بدانید بازار مالی مورد نظر شما مثل بازار بورس، ارز دیجیتال، طلا، ارز دیجیتال، مسکن و غیره چه روندی را در بلندمدت دنبال می‌کنند.
همچنین باید اقدامات لازم برای فعالیت در بازار مورد نظر را کسب کنید؛ پس در این مطلب همراه هم انواع روند در بازارهای مالی را خواهیم شناخت.
روند چیست؟
در تحلیل تکنیکال، روند به معنای رفتار قیمت است که افزایش و کاهش آن را شامل میشود. به بیان دیگر، روند ساختار قیمت است که از برآیند صعود و نزول پیاپی قیمت ساخته میشود. در واقع زمانی که افزایش یا کاهش قیمت در یک جهت شکل بگیرد، نظم خاصی در این تغییرات به وجود می‌آید که منجر به تشکیل روند میشود.
همانطور که قبل‌تر گفته شد، انواع خط روند شامل روند صعودی، روند نزولی و روند خنثی میشود که در ادامه بیشتر در رابطه با آن‌ها صحبت خواهیم کرد. لازم به ذکر است که در تحلیل تکنیکال فقط همین سه حالت روند را داریم و حالت دیگری وجود ندارد.
روند صعودی
زمانی که در نمودار تکنیکالی، قیمت کف بالاتر از کف قبلی و سقف بالاتر از سقف قبلی باشد، برآیند آن‌ها روند «صعودی» (Uptrend) را شکل می‌دهد. یعنی همانطور که فروشندگان انتظار دارند خریدهای قبلی خود را به قیمت بالاتر بفروشند، خریداران جدید نیز حاضرند در طی این روند، سهم را در قیمت‌های بالاتری بخرند. بنابراین، خط روند صعودی به عنوان یک حمایت عمل میکند.
روند نزولی
روند نزولی در تحلیل تکنیکالِ یک نمودار زمانی اتفاق می‌افتد که قیمت، سقف‌هایی پایین‌تر از سقف قبلی و کف‌هایی پایین‌تر از کف قبلی تشکیل بدهد. این دقیقا برعکس روند صعودی خواهد بود. یعنی در اینجا خط روند نقاط سقف را به یکدیگر متصل میکند، به همین دلیل خط روند «نزولی» (Downtrend) مشابه یک مقاومت مورب عمل خواهد کرد.
روند خنثی
در روند خنثی، قیمت به هیچ سمت و سوی مشخصی نمی‌رود و نمی‌توان پیش‌بینی کرد که حرکت بعدی سهم، صعودی یا نزولی است. در این شرایط سهم بین دو حد حمایت و مقاومت در حرکت است و تنها میتوان بین کف و سقف و با رضایت به کسب سود کمتر، معامله کرد.
نحوه رسم خط روند
رسم یک خط روند در تحلیل تکنیکال به‌سادگی کشیدن یک خط مستقیم است که با متصل کردن نقاط چرخش قیمت (مینیمم‌ها یا ماکزیمم‌ها) میتوان جهت روند کلی بازار یا سهام را نشان داد. در روند صعودی، از نقاط کف و در روند نزولی از نقاط سقف، برای ترسیم خط روند استفاده میشود. لازم به ذکر است که برای رسم خطوط روند از دو نقطه استفاده می‌کنیم، اما برای جلوگیری از خطا بهتر است خط روند، سه نقطه را پوشش دهد.
شکست خط روند
در تحلیل تکنیکال، هیچ خط روندی تا ابد ادامه نخواهد یافت. پس از اینکه خط روند اعتبار خود را از دست داد، آن را می‌شکند و روند جدیدی را آغاز خواهد کرد. شکست روند زمانی اتفاق می‌افتد که یک الگوی شمعیِ پر قدرت، خط روند رسم شده را به سمت بیرون بشکند و همان جا بسته شود.
روندها به چهار دسته تقسیم می‌شوند
- روند بسیار قوی: روندی بسیار قوی خواهد بود که در روند صعودی سقف را بشکند و پولبک نزند و به مسیر خود ادامه دهد. همچنین مانند روند صعودی در روند نزولی نیز قیمت کف را می‌شکند، پولبک نمی‌زند و به مسیر خود ادامه می‌دهد.
- روند قوی: روند قوی، در روند صعودی سقف را می‌شکند، پولبک می‌زند و به مسیر خود ادامه می‌دهد و در روند نزولی نیز، قیمت کف را می‌شکند، پولبک می‌زند و به مسیر ادامه می‌دهد.
- روند متوسط: این نوع از روند، در روند صعودی سقف قبلی را می‌شکند، به آن چندین پولبک می‌زند و به مسیر ادامه می‌دهد. همچنین در روند نزولی، قیمت کف را می‌شکند، به آن چندین پولبک می‌زند و به مسیر ادامه می‌دهد.
- روند ضعیف: قیمت در روند ضعیف کف را شکسته و در روند صعودی سقف را می‌شکند، ولی بعد از شکست گیر میکند و شبیه ساید-وی یا تریدینگ رنج باریک عمل میکند. قیمت در روند نزولی کف را می‌شکند ولی بعد از شکست گیر میکند و شبیه ساید-وی یا تریدینگ-رنج باریک عمل میکند.
چگونه از خط روند استفاده کنیم؟
هنگامی که نقطه سوم اعتبار خط روند را تایید کرد و روند مسیر اصلی خود را در پیش گرفت، خطوط روند در زمینه‌های مختلف عملکرد مفیدی از خود نشان خواهند داد. یکی از مفاهیم اولیه روند این است که دوست دارد جهت خود را حفظ کند. در نتیجه هنگامی که روند شیب مطمئنی به خود می‌گیرد (این شیب به‌وسیله خط روند قابل تشخیص است.) به طور معمول خط روند در همان شیب باقی می‌ماند.
خط روند در بورس نه تنها حد نهایی مراحل تصحیح روند را مشخص میکند، بلکه به عنوان یک کاربرد مهم‌تر میتوان زمان تغییر جهت روند را نیز از روی آن پیش‌بینی کرد. برای مثال، در روند صعودی، حفره نزولی اغلب به خط روند نزدیک میشود و یا حتی اندکی از آن عبور میکند. علت آن هم تمایل معامله‌گران به خرید در موج‌های نزولی در یک روند صعودی است که باعث میشود این خط روند همانند یک مرز حمایت عمل کند. به علاوه، میتوان به عنوان محدوده خرید از آن استفاده کرد. در روند نزولی این خط به عنوان محدوده مقاومت (فروش) عمل میکند.
چگونه اعتبار خط روند را تعیین کنیم؟
در این قسمت لازم است درباره ویژگی‌های خط روند صحبت کنیم. اول از همه چه چیزی به یک خط روند اعتبار می‌دهد؟ جواب این سوال دو قسمت دارد: طولانی‌تر بودن زمانی که خط روند صحت خود را حفظ کرده و تعداد دفعاتی که در برخورد با قیمت ایستادگی کرده است.
به عنوان مثال در ترسیم خط روند، خط روندی که ۸ مرتبه قیمت را لمس کرده و همچنان پایدار مانده، بسیار مهم‌تر و معتبرتر از خط روندیست که تنها ۳ مرتبه در برابر قیمت ایستادگی کرده است. همچنین خط روندی که به مدت ۹ ماه تاثیر خود را حفظ کرده باشد نسبت به خط روند ۹ هفته‌ای یا ۹ روزه اهمیت بسیار بیشتری دارد. اعتبار بیشتر خط روند، اعتماد و اعتبار بیشتری را به وجود می‌آورد و نفوذ در آن از اهمیت بیشتری برخوردار است.
پنج نکته مهم در رابطه با رسم انواع خط روند
۱) در روند صعودی هر کف جدید باید بالاتر از کف قیمتی پیش از خود باشد. لزومی به بالاتر بودن هر قله از قله قبلی خود نیست، ولی چنانچه این شرط برقرار باشد، ادامه وضعیت فعلی محتمل‌تر خواهد بود.
۲) در روند نزولی هر سقف جدید باید پایین‌تر از سقف قیمتی پیش از خود باشد و لزومی به پایین‌تر بودن هر دره از دره پیشین خود نیست.
۳) چنانچه از نمودارهای کندلی استفاده می‌‌کنید، خط روند به هیچ عنوان نباید بدنه کندل را قطع نماید، بلکه صرفا می‌‌تواند منطبق بر قیمت پایانی یا ابتدایی و کمترین و بیشترین قیمت باشد. این قانون در زمان ترسیم خطوط حمایت و مقاومت نیز صادق است.
۴) ترسیم خط روند با حداقل ۲ نقطه قابل انجام خواهد بود، ولی به منظور تایید اعتبار آن، بهتر است حداقل ۳ نقطه داشته باشیم.
۵) هرگز تلاش نکنید خط روند را منطبق با تصورات ذهنی خود ترسیم نمایید! تعصب شخصی نباید در تحلیل تکنیکال نقشی داشته باشد، لذا به زور چند نقطه را به یکدیگر وصل نکنید تا بگویید، ما خط روند را رسم کرده و کانال قیمتی را کشف نموده‌ایم!
سخن پایانی
توصیه میشود که تحلیل‌گران در راستای افزایش اعتبار تحلیل و کاهش ریسک معاملات از تکنیک تحلیل چند زمانی کمک بگیرند؛ به عنوان مثال چنانچه قصد دارید بر اساس خط روند صعودی در دوره زمانی هفتگی خرید و فروش فرمایید، بهتر است که مطابق با خطوط روند هم پوشان در نمودار روزانه عمل کنید.
اما به صورت کلی، به‌هیچ‌وجه از روی تعصب و تصورات ذهنی اشتباه، برای رسم خطوط و تنظیم اجباری منحی‌ها اقدام نکنید، چرا که این تعصبات بر روی نحوه کشیدن خط روند تاثیر می‌گذارد و باعث اشتباه در شناسایی سطوح حمایت و مقاوت میشود.
در صورتی که خط روند، به‌صورت کامل بر قوانین تحلیل نموداری منطبق نیست، به دنبال ابزار و یا الگوهای دیگری باشید. مثلا، زمانی که قیمت در جهتی خاص در حرکت است و افزایش یافته یا کاهش پیدا میکند، به آن روند می‌گوییم.
اگر معامله‌گران بلند مدت تشخیص دهند که روند صعودی است، خریدهای خود را انجام خواهند داد و برعکس، چنانچه روند نزولی باشد، برای فروش دارایی‌های خود در قیمت‌های معقول‌تر اقدام می‌کنند تا در فاز اصلاحی و بعضا نزولی بازار، سوختن سرمایه خود را تماشا نکنند.