الگوهای نموداری؛ مهم‌ترین الگوهای نموداری در تحلیل تکنیکال

روش‌های متفاوتی برای تحلیل تکنیکال بازارهای مالی وجود دارد. یکی از ابزارهای کاربردی برای تحلیل بازار «الگوهای نموداری» (Chart Patterns) هستند که با اشکال مختلف بر روی نمودار قیمت یک دارایی ظاهر می‌شوند. الگوهای نموداری بر حسب اطلاعاتی که در اختیار تریدر قرار می‌دهند، در دسته‌های مختلف تقسیم‌بندی می‌شوند. لازم است که معامله‌گران حرفه‌ای با این الگوهای نموداری آشنایی داشته باشند.

در این مقاله سعی داریم الگوهای نموداری متداول و پرکاربرد و همچنین نحوه تفسیر و استفاده از آن‌ها را برای شما توضیح دهیم.

انواع الگوی نموداری

به عقیده برخی از سرمایه‌گذاران و معامله‌گران، رفتارهای بازار در طول زمان تکرار می‌شوند. به بیان دیگر، با گذشت زمان قیمت رفتارهای تکراری از خود نشان می‌دهد. به همین ترتیب، با پیگیری الگوهایی که در نمودار قیمت یک دارایی ظاهر می‌شوند، می‌توان حرکت بعدی قیمت را پیش‌بینی کرد. تریدرها با تفسیر این الگوها می‌توانند زمان و جای مناسب را برای ورود و خروج به معامله تشخیص دهند. الگوهای نموداری با توجه به اطلاعاتی که در اختیار کاربران قرار می‌دهند به «الگوهای بازگشتی» (Reversal Patterns)، «الگوهای ادامه‌دهنده روند» (Continuation Patterns) و «الگوهای دو طرفه» (Bilateral Patterns) تقسیم می‌شوند.

الگوهای بازگشتی (Reversal Patterns)

در صورتی که این الگو در یک روند صعودی نمایان شود، نشان می‌دهد که روند معکوس خواهد شد و قیمت خیلی زود کاهش پیدا می‌کند. در مقابل، اگر یک الگوی نموداری بازگشتی در  روند نزولی شکل بگیرد، حاکی از آن است که روند خیلی زود معکوس شده و سیر صعودی در پیش خواهد گرفت.

الگوهای نموداری «سقف دو قلو» (Double Top)، «کف دو قلو» (Double Bottom)، «سر و شانه» (Head and Shoulders)، «سر و شانه معکوس» (Inverse Head and Shoulders)، «کنج صعودی» (Rising Wedge) و «کنج نزولی» (Falling Wedge) از الگوهای نموداری بازگشتی هستند که در ادامه شکل ظاهری و نحوه استفاده از آن‌ها را توضیح می‌دهیم.

سقف دو قلو (Double Top)

معمولا الگوی سقف دو قلو در انتهای یک روند صعودی با دو سقف قیمت شکل می‌گیرد و حاکی از آن است که قیمت تمایل به بازگشت دارد. انتظار می‌رود که با پایان روند، یک روند نزولی آغاز شود.

در این الگو، سقف اول در بالاترین قیمت تشکیل شده و سقف بعدی قادر به شکستن خط مقاومتی که از محدوده قیمتی سقف پیشین ایجاد شده، نخواهد بود. ممکن است این الگو بارها در روند صعودی تشکیل شود، اما زمانی تغییر روند تایید می‌شود که پس از تشکیل سقف دوم، خط حمایت یا همان خط گردن شکسته شود. به خطی که از آخرین کف می‌گذرد، خط حمایت یا گردن گفته می‌شود.

کف دو قلو (Double Bottom)

الگوی کف دوقلو بر خلاف سقف دوقلو در انتهای یک روند نزولی تشکیل شده و خبر از بازگشت روند به سمت بالا می‌دهد. این الگو از دو کف تشکیل شده که کف بعدی توانایی شکست کف قبلی را نداشته است. در این شرایط، خریداران کنترل بازار را به دست گرفته و روند صعودی می‌شود.

سر و شانه (Head and Shoulders)

الگوی سر و شانه از دیگر الگوهای بازگشتی به شمار می‌آید که معمولا در پایان روندهای صعودی جایی که قیمت دیگر توانایی ایجاد سقف بلندتر ندارد، شکل می‌گیرد. این الگو از دو سقف که سقف وسط بلندتر از دو سقف در طرفین است تشکیل شده است. به خطی که از میان الگو عبور می‌کند، خط گردن می‌گویند. با دیدن این الگو انتظار می‌رود که روند در ادامه نزولی شود.

سر و شانه معکوس (Inverse Head and Shoulders)

الگوی سر و شانه معکوس درست در عکس جهت الگوی سر و شانه سقف شکل می‌گیرد. این الگو از سه کف تشکیل شده که کف قیمت بعدی توان شکست کف دوم را نداشته است. خط میانی که سقف‌ها را به‌هم متصل می‌کند،‌ خط گردن نام دارد. با مشاهده این الگو می‌توانید منتظر ایجاد یک روند صعودی باشید.

کنج صعودی (Rising Wedge)

الگوی کنج صعودی، نوعی الگوی بازگشتی است که در آن قیمت پس از ایجاد سقف‌های متوالی بالاتر دیگر قادر به ادامه روند نیست و بر می‌گردد. الگوی کنج موجب شکل‌گیری دو خط روند همگرا در پایین کف‌ها و بالای سقف‌ها می‌شود. با مشاهده این الگو احتمال بازگشت روند وجود دارد.

کنج نزولی (Falling Wedge)

الگوی کنج نزولی درست عکس الگوی صعودی آن است. قیمت با ساختن چند کف متوالی پایین‌تر، دو خط روند همگرا به سمت پایین می‌سازد و در انتهای روند، احتمال تغییر جهت قیمت زیاد است. در این الگوها خطی که در پایین ظاهر می‌شود خط حمایت (Support) و خطی که در بالا رسم می‌شود، خط مقاومت (Resistance) است.

الگوهای ادامه‌دهنده (Continuation Patterns)

الگوهای ادامه‌دهنده پس از کامل شدن، ادامه روند فعلی قیمت را نشان می‌دهند؛ پس از تکمیل الگوی نمودار، قیمت به همان جهتی که قبل از الگوی نمودار بود به حرکت خود ادامه خواهد داد. به طور معمول، الگوهای ادامه‌دهنده با انتظار برای شکست و ورود به یک موقعیت (شورت یا لانگ) در جهت شکست معامله می‌شوند. در حالت ایده آل، شکست در جهت همان روند است.

البته به این نکته توجه فرمایید که هر الگوی ادامه‌دار منجر به ادامه روند در جهت فعلی نمی‌شود. برخی منجر به معکوس شدن روند می شوند، جایی که قیمت برخلاف روند فعلی حرکت می‌کند.

پرچم (Flag)

الگوی پرچم از الگوهای ادامه‌دهنده روند است؛ به این معنا که با مشاهده این الگو انتظار داریم روند در جهت پیش از تشکیل الگو به حرکت خود ادامه دهد. این الگو ممکن است در میانه یک روند نزولی یا صعودی ظاهر شود. الگوی پرچم از یک کانال تشکیل شده که از نوسان بالا و پایین قیمت شکل می‌گیرد. علاوه بر این، یک میله پرچم (Pole) دارد که با یک گام به کانال متصل می‌شود.

الگوی پرچم در روند صعودی می تواند پس از صعود قیمت و ورود به کانال نزولی با شیب کم شکل بگیرد. تقاطی که بعد از شکست سقف پرچم ظاهر می‌شوند نقاط مهمی برای معامله هستند. این در حالی است که در روند نزولی نقاط پس از شکست کف نقاط مهمی خواهند بود.

سه گوش (Pennants)

الگوی سه‌گوش از جمله الگوهای ادامه‌دهنده روند به شمار می‌آید که حرکت قیمت در جهت فعلی را تایید می‌کند. این الگو ممکن است در یک روند صعودی یا نزولی نمایان شود. در صورتی که این الگو را در میانه یک روند صعودی مشاهده کردید، رشد سریع قیمت در کندل‌های بعدی را نشان می‌دهد و در روند نزولی درست عکس آن تفسیر می‌شود.

مستطیل (Rectangle)

الگوی مستطیل از رسم دو سطح حمایت و مقاومت در پایین و بالای قیمت به صورت موازی شکل می‌گیرد. این الگو نشان‌دهنده عدم قطعیت بین خریداران و فروشندگان است. این الگو از الگوهای ادامه‌دهنده روند محسوب می‌شود؛ به این صورت که قیمت پس از کامل شدن مستطیل، به روند خود پیش از شکل گرفتن الگو ادامه می‌دهد.

الگوهای دوجانبه (Bilateral Patterns)

برای کار با این الگو باید هر دو سناریو (شکست صعودی و نزولی) را در نظر بگیرید و سفارش خود را در سقف یا در کف الگو قرار دهید. اگر یک سفارش فعال شد، می توانید دیگری را لغو کنید.

تنها ضعف این الگو این است که اگر سفارشات ورود خود را خیلی نزدیک به سقف یا کف الگو قرار دهید، ممکن است یک شکست اشتباه شکل بگیرد. از جمله الگوهای دو طرفه می‌توان به «مثلث افزایشی» (Ascending Triangle)، ‌«مثلث کاهشی» (Descending Triangle) و «مثلث متقارن» (Symmetrical Triangle) اشاره کرد.

مثلث صعودی (Ascending Triangle)

در الگوی مثلث افزایشی که از انواع الگوهای دو جانبه به شمار می‌آید، قدرت خریداران به تدریج افزایش پیدا می‌کند، اما این قدرت به حدی نیست که بتواند مقاومت را شکست دهد.

معمولا ادامه روند در این الگو صعودی است. پس اگر این الگو در ادامه یک روند صعودی تشکیل شده باشد به عنوان یک الگوی ادامه‌دهنده و اگر در ادامه یک روند نزولی تشکیل شده باشد، به عنوان الگوی بازگشتی عمل خواهد کرد.

مثلث نزولی (Descending Triangle)

ویژگی‌های الگوی مثلث کاهشی درست عکس مثلث افزایشی است. این مثلث معمولا در ادامه یک روند نزولی ظاهر می‌شود که این روند نزولی پس از شکست مثلث همچنان ادامه پیدا می‌کند.

مثلث متقارن (Symmetrical Triangle)

در این الگو خط بالا و پایین مثلث هم‌زمان به سمت هم‌دیگر حرکت می‌کنند که این امر نشان می‌دهد خریداران و فروشندگان به یک اندازه بر بازار تسلط دارند. در این الگو ادامه روند قیمت وضعیت مشخصی ندارد و ممکن است در ادامه روند قبلی یا در خلاف جهت روند سابق باشد. ادامه مسیر قیمت با توجه به اینکه کدام خط مثلث شکسته شود، مشخص می‌شود.

سخن پایانی

الگوهای نموداری از ابزارهای تحلیل تکنیکال هستند که اطلاعات مختلفی در خصوص قیمت یک دارایی در اختیار فرد تریدر قرار می‌دهند. این الگوها در شکل‌های مختلف بر روی نمودار قیمت ظاهر می‌شوند که تشخیص و تفسیر آن‌ها نیاز به آموزش دارد. در این مقاله به چند مورد از انواع این الگوها اشاره کردیم.