استیبل کوین چیست؟ ارز دیجیتال با ثبات را بشناسید
ارزهای دیجیتال در طی چند سالی که از پیدایش آن‌ها می‌گذرد، موفق شده‌اند تا جایگاه نسبتا مطلوبی را در میان علاقه‌مندان تکنولوژی و همچنین سرمایه‌گذاران به‌دست آورند. اما از طرفی نوسانات شدید در قیمت آن‌ها و همچنین غیرقابل‌پیش‌بینی بودن روند قیمتی آن‌ها، گاهی تصمیم‌گیری در موردشان را بسیار سخت می‌کند.
بااین‌حال دسته‌ای از ارزهای دیجیتال به نام استیبل کوینها با این فلسفه به وجود آمده‌اند که با برخورداری از ثباتی نسبی در قیمت، مشکلات مربوط به ارزهای دیجیتال را به حداقل برسانند. در این مطلب قصد داریم تا ضمن معرفی این دسته از ارزهای دیجیتال، به بررسی مزایا و معایب و دیگر جوانب ارزهای پایدار بپردازیم.
استیبل کوین (Stablecoin) چیست؟
منظور از کوین باثبات یا «استیبل کوین» (StableCoin) رمزارزهایی هستند که پشتوانه آن‌ها ارزهای فیات، طلا، کالا یا غیره است و بنابراین دچار نوسانات بازار رمزارزها نمی‌شوند. به‌صورت کلی صرافی‌های ارز دیجیتال جهت دسترسی بهتر کاربران و انجام آسان‌تر و سریع‌تر تراکنش‌های مربوط به رمزارزها، همواره از یک استیبل کوین استفاده می‌کنند. در حقیقت استیبل کوینها یک سازندهی مشخص نداشته و پشتیبان و سازنده آن‌ها یک ارگان همچون بانک‌ها یا صرافی‌های مطرح در سرتاسر دنیا یا نهادهای مالی هستند.
استیبل کوینها به هدف کاهش نوسانات قیمتی در بازار رمزارزها به وجود آمدند و همچنین به دنبال از بین بردن سانسور در این حوزه و گردش آزاد سرمایه نیز قدم برمی‌دارند. به بیانی دیگر، ارزهای پایدار با این هدف به وجود آمده‌اند تا با هزینه‌ای پایین، سرعت تراکنشها را افزایش داده و نوسانات قیمتی را کاهش دهند.
نخستین استیبل کوینی که به بازار عرضه شد «تتر» (Tether) بود که در آغاز و در سال ۲۰۱۴ نام آن را «ریل کوین» گذاشتند، ولی بعدها به نام فعلی خود تغییر کرد. هم‌اکنون نیز تتر در فهرست باارزش‌ترین رمزارزهای موجود در رده سوم قرار دارد.
همان‌طور که در بالا نیز به آن اشاره کردیم، استیبل کوینها به‌منظور مقابله با نوسانات قیمتی بازار رمزارزها ایجاد شده‌اند و درست برعکس دیگر ارزهای دیجیتال که دائما در حال نوسان قیمتی هستند، قیمت پایداری دارند. ازاین‌رو جهت جلوگیری از نوسانات قیمتی و حفظ دارایی سرمایه‌گذاران، بیشتر صرافی‌های ارز دیجیتال از این دسته از رمزارزها کمک می‌گیرند و اگر دقت کرده باشید در صرافی‌ها قیمت ارزها به‌صورت جفت ارز نمایش داده می‌شود (مثلا برای بیت کوین می‌توان به جفت ارز BTC/USD اشاره کرد). ازاین‌رو این‌طور می‌توان عنوان کرد که هدف اصلی استیبل کوینها این خواهد بود که کاربران قادر باشند، بدون نگرانی در مورد نوسانات قیمتی، اقدام به استفاده از این ارزها در پرداخت‌های روزمره خود کنند.
با این حال باید دقت کنید که اگر قیمت دلار در ایران تغییر کرد، به تبع آن قیمت استیبل کوین نیز وابسته به آن برای کاربران ایرانی تغییر خواهد کرد و نوسانات قیمت دلار بر این ارز دیجیتال تاثیر گذار است.
این از ماهیت کلی استیبل کوینها. اما به‌طور کلی، استیبل کوینها در دسته بندی‌های گوناگونی قرار می‌گیرند که در ادامه قصد داریم تا به‌تفصیل در مورد آن‌ها صحبت کنیم.
انواع استیبل کوین
ارزهای دیجیتال پایدار یا استیبل کوینها در حقیقت پلی هستند بر روی شکاف میان ارزهای فیات (دلار، یورو و …) و رمزارزها. ازاین‌رو و با این پیش‌فرض می‌توان استیبل کوینها را در ۴ تقسیم‌بندی کلی قرار داد که هرکدام از این دسته‌بندی‌ها دارای مکانیزم منحصربه‌فردی هستند.
استیبل کوینها با پشتوانه ارزهای دولتی یا ارزهای فیات
معمول‌ترین شکل استیبل کوینها، استیبل کوین با پشتوانه ارزهای فیات (دلار، یورو، پوند و…) یا ارزهای دولتی هستند. درواقع ارزهای فیات به علت پذیرش بالا توسط عموم مردم و نهادهای مختلف و همچنین برخورداری از حمایت دولت‌ها، هم‌اکنون بیشترین تراکنش‌های مالی در سرتاسر دنیا را به خود اختصاص داده‌اند. بنابراین استفاده از چنین پشتوانه‌ای برای استیبل کوینها باعث اعتماد بیشتر مردم به این رمزارزها شده است.
مثلا استیبل کوین با پشتوانه دلار یعنی اینکه ۱ دلار استیبل کوین معادل ۱ دلار فیزیکی است و این شکل از استیبل کوین، ساده‌ترین و متمرکزترین نوع آن است. از طرفی شکل انجام تراکنش این نوع از استیبل کوینها بسیار ساده و همچون پولهای فیزیکی است.
استیبل کوینها با پشتوانه کالا
این نوع از استیبل کوینها به‌وسیله کالاهایی باارزش پشتیبانی می‌گردند و این کالاها در حقیقت؛ کالاهایی هستند که به‌راحتی قابل تبدیل شدن به پول بوده و جهت انجام معاملات در بازار قابل تعویض هستند. از جمله رایج‌ترین کالاهایی که جهت وثیقه در این شکل از معاملات مورداستفاده قرار می‌گیرند، می‌توان به طلا اشاره کرد. در حقیقت فلزات گران‌بهایی همچون طلا، اغلب ذخیره بسیار باارزشی به‌حساب می‌آیند، چرا که به نسبت دیگر داراییها، ارزش خود را حفظ می‌کنند.
درواقع در استیبل کوین‌هایی با پشتوانه طلا، ۱ کوین بیانگر مقدار مشخصی از طلا خواهد بود. مثلاً ۱ توکن برابر با ۱ گرم طلا خواهد بود. از طرفی باوجود اینکه این شکل از استیبل کوینها به‌اندازه نوع قبلی استیبل کوینها از محبوبیت برخوردار نیستند، ولی برای افرادی که به دنبال معامله توکن‌هایی با پشتوانه‌ای ملموس و دارای ارزش واقعی (مثل فلزات گران‌بها) هستند، جایگزین بسیار مناسبی خواهد بود.
دقت کنید که در سیستم این نوع از استیبل کوینها، کاربر در ابتدا باید با ورود به پلتفرم‌های دادوستد معتبر، به‌وسیله پولهای رایج اقدام به خرید طلا کرده و سپس طلای خریداری‌شده را به شرکت‌های واسطه داده و در ازای مقدار طلای داده‌شده، استیبل کوین دریافت کند. در حقیقت پس‌ازاین مراحل است که توکن‌های صادرشده از سوی شرکت واسطه، وارد شبکه مبادلات شده و قابلیت معامله آن‌ها با دیگر ارزهای دیجیتال امکان‌پذیر خواهد بود.
استیبل کوینها با پشتوانه ارزهای دیجیتال
نوعی دیگر از رمزارزهای پایدار وجود دارند که به‌وسیله ارزهای دیجیتال پشتیبانی می‌شوند. نکته جالب این است که ارز دیجیتال مدنظر دارای نوسانات قیمتی است، ولی جهت رفع این مشکل و عدم تاثیر نوسانات ارز دیجیتال پشتیبانی‌کننده بر روی استیبل کوین، از مقدار بیشتری پشتوانه در این استیبل کوینها استفاده می‌شود. مثلا امکان دارد تا جهت پشتیبانی از هزار دلار استیبل کوین، از ۲ هزار دلار اتریوم استفاده شود.
استیبل کوینهای بدون پشتوانه یا الگوریتمیک (Seigniorage Stable Coins)
استیبل کوینهای بدون پشتوانه از هیچ‌گونه دارایی مشخصی به‌عنوان پشتوانه خود استفاده نمی‌کنند، ولی در عوض دارای یک نوع مکانیزم کاری منحصربه‌فرد هستند. در حقیقت این مکانیزم دقیقا عملکردی همچون عملکرد بانک‌های مرکزی داشته و بدین شکل قیمت یک استیبل کوین ثابت باقی خواهد ماند. جهت درک بهتر سازوکار این استیبل کوینها باید بگوییم که در ارزهای دیجیتال پایدار بدون پشتوانه، برای ثابت نگه‌داشتن قیمت از قراردادی هوشمند در محیطی غیرمتمرکز استفاده خواهد شد و این قرارداد قیمت آن ارز دیجیتال پایدار را ثابت نگه خواهد داشت.
به‌عنوان مثال رمزارز «بیس کوین» (Basecoin) از نوعی از مکانیزم اجماع جهت افزایش یا کاهش میزان عرضه توکن خود بهره می‌برد. از جمله معروف‌ترین استیبل کوینهای بدون پشتوانه می‌توانیم به رمزارز «ترا» (Terra) و «امپل فورث» (Ampleforth) اشاره‌کنیم.
مزایای استیبل کوین
ویژگی اصلی استییل کوینها، توانایی منحصربه‌فرد آن‌ها در ارائه ابزاری جهت مبادله رمزارزها با کنترل نوسانات قیمتی آن‌ها است. همان‌طور که می‌دانید به دلیل نوسانات شدید قیمت رمزارزها، از این ارزها تا الان و به‌صورت گسترده در کاربردهای روزانه همچون پرداخت‌های عادی استفاده نشده است. بااین‌وجود استیبل کوینها به علت ارائه سطح مطلوب‌تری از پیش‌بینی، پایداری و ثبات قیمتی، به‌نوعی توانسته‌اند تا عمده‌ترین مشکل ارزهای دیجیتال را که کاربری آن‌ها در پرداخت‌های روزمره مردم است حل کنند.
از طرفی دیگر مزیت دیگر استیبل کوینها، پتانسیل آن‌ها جهت انجام مبادله ارزها است که در حقیقت در این معامله نقش مکمل ارزهای دیجیتال را دارند. در حقیقت با در نظر گرفتن نوسانات قیمتی شدید ارزهای دیجیتال، استیبل کوینها به شکلی طراحی گردیده‌اند که این مشکل را برطرف کنند. همچنین سرمایه‌گذاران این قابلیت را خواهند داشت تا به‌وسیله استیبل کوینها جهت محافظت از اوراق بهادار خود نیز بهره ببرند. درواقع این موضوع به این شکل است که استیبل کوینها از تکنولوژی بلاک چین استفاده کرده و به همین علت از امنیت و شفافیت برخوردار هستند.
علاوه بر این استیبل کوینها علیرغم ویژگی‌های بسیاری که دارند، دارای محدودیت‌ها و معایبی نیز هستند که در ادامه قصد داریم تا به آن‌ها اشاره داشته باشیم.
معایب استیبل کوین
اساسا استیبل کوینها به نسبت ارزهای دیجیتال معمولی، کمتر غیرمتمرکز هستند و این موضوع به این دلیل است که یک نهاد مرکزی جهت پشتیبانی از دارایی‌های آن‌ها دخیل است. از طرفی دیگر از آنجا تکنولوژی ارزهای دیجیتال پایدار هنوز در ابتدای راه خود قرار دارد، آموزش این تکنولوژی و پذیرش آن توسط عموم مردم نیز زمان‌بر خواهد بود.
حال ببینیم که برترین و به‌نوعی محبوب‌ترین استیبل کوینهای موجود در بازار رمزارزها کدام هستند و کمی با آن‌ها آشنا شویم.
شناخته شده‌ترین و برترین استیبل کوینهای بازار رمزارزها
حال به‌احتمال‌زیاد این سوال برای شما پیش آمده است که شناخته‌شده‌ترین و برترین استیبل کوینهای موجود در بازار کدام‌ها هستند. در این بخش قصد داریم تا به شما شناخته‌شده‌ترین استیبل کوینهای حال حاضر بازار رمزارزها را معرفی کنیم. این ارزهای پایدار عبارت‌اند از:
- «تتر» (Tether) یکی از برترین و پرطرفدارترین استیبل کوینهای موجود با بیشترین حجم معادلات است. (قیمت تتر برابر ۱ دلار است.)
- «دلار ترو» (TrueUSD) با قیمت ۱ دلار و سطح امنیت و شفافیت بالا از دیگر استیبل‌کوین‌های محبوب بازار است.
- «دلار جمینی» (GeminiUSD) با قیمت ۱ دلار که به‌وسیله برادران وینکلووس (از بزرگ‌ترین سرمایه‌گذاران عرصه ارزهای دیجیتال) به‌وجود آمده نمونه سوم استیبل کوینهای محبوب است.
- «پکسوس استاندارد» (Paxox Standard) استیبل کوین تاییدشده توسط نهاد تنظیم و مقررات مالی جهانی است که آن را به عنوان نخستین استیبل کوین کنترل‌شده در دنیا می‌شناسند.
اما جدا از همه این موارد که تا اینجا به آن‌ها اشاره کردیم، استیبل کوینها دارای کاربردهای بخصوصی در زندگی روزمره افراد هستند که در ادامه قصد داریم تا به این کاربردها بپردازیم.
کاربرد استیبل کوینها در زندگی روزمره افراد
تا اینجا متوجه شدیم، استیبل کوینها شکل بخصوصی از ارزهای دیجیتال هستند که نوسان ندارند و با ماهیت کلی آن‌ها آشنا شدیم. اما در ادامه ببینیم که این شکل از ارزهای دیجیتال چه کاربردهایی دارند.
ذخیره ارزش و سودآوری
اساسا زمانی که بازارها درگیر نوسانات قیمتی هستند، تریدرها و سرمایه‌گذاران بازار ترجیح می‌دهند که بر روی دارایی‌های با ثبات قیمتی مثل طلا سرمایه‌گذاری کنند. با انجام این کار آن‌ها می‌توانند امنیت سرمایه خود را تضمین کنند و ریسک از بین رفتن سرمایه خود را کاهش دهند.
از طرفی دیگر همواره جایگزین کردن سریع یک ارز دیجیتال پر نوسان با یک ارز دیجیتال پایدار، جزء راهبردهای شناخته‌شده تریدرها است. این بدین معنی است که وقتی یک تریدر مشغول فرایند تریدینگ است، جهت حفظ ارزش دارایی‌های خود، می‌تواند از یک استیبل کوین بهره بگیرد. به‌عنوان‌مثال اگر یک تریدر مقداری بیت کوین در کیف پول خود داشته باشد و بر اساس تحلیل‌ها، منتظر سقوط قیمت بیت کوین باشد، می‌تواند با استفاده از تبدیل BTC به USDT یا استیبل کوینی دیگر، خود را از ضرر پیش رو در امان نگه دارد.
برای جا افتادن بیشتر این موضوع استیبل کوین تتر را با قیمت ثابت ۱ دلار در نظر بگیرید. قیمت بیت کوین نیز در زمان نوشته شدن این مقاله ۲۸ هزار دلار است. دارایی فردی که مالک ۱ بیت کوین است، ۲۸ هزار دلار ارزش خواهد داشت و زمانی که وی بیت کوین خود را به تتر تبدیل کند، اگر در آن لحظه شاهد سقوط قیمت بیت کوین باشیم، موجودی وی کماکان ۲۸ هزار دلار باقی خواهد ماند. دقت کنید که این فرد می‌تواند پس از سقوط قیمت بیت کوین، بار دیگر با تبدیل USDT به BTC، اقدام به خرید بیت کوین کند و این بار با ۲۸ هزار دلار تتری که دارد، می‌تواند بیت کوین بیشتری بخرد.
انجام تراکنشها و مبادلات روزمره
هدف اصلی از توسعه ارزهای دیجیتال، استفاده از آن‌ها در پرداخت‌های روزمره بوده است. بااین‌وجود، امروزه بیشتر کاربران به ارزهای دیجیتال به چشم یک بازار سرمایه‌گذاری نگاه می‌کنند. در حقیقت یکی از علل دست پیدا نکردن رمزارزها به چنین هدفی، نوسانات قیمتی بالای آن‌هاست. استیبل کوینها به وجود آمده‌اند تا این مشکل را حل کرده و در آینده پیش رو، از آن‌ها در مبادلات روزمره استفاده شود. در حقیقت براساس نظر بیشتر تحلیل‌گران و کارشناسان بازار ارزهای دیجیتال، هدف اصلی استیبل کوینها دستیابی به عملکردی مشابه پولهای سنتی، بدون نیاز به یک طرف سوم مورد اعتماد جهت نظارت است.
استفاده در قراردادهای هوشمند
استیبل کوینها این امکان را فراهم می‌کنند تا از قراردادهای هوشمندی که در بازه‌های زمانی مشخصی قابل‌اجرا هستند، بهره برد. در حقیقت قراردادهای هوشمند، قراردادهای خود اجرایی هستند که بر بستر شبکه بلاک چین اجرا می‌شوند و اجرای آن‌ها به مشارکت هیچ شخص ثالث یا مرجعی نیاز نخواهد داشت. از طرفی معاملات خودکار تحت قراردادهای هوشمند قابل‌پیگیری بوده و از شفافیت بالایی برخوردار است. ازاین‌رو جهت پرداخت مبالغ ذکرشده در این قراردادها، می‌توان از استیبل کوینها استفاده کرد. مثلا یک شرکت می‌تواند قرارداد هوشمندی را منعقد کرده و به‌واسطه آن، در آخر هرماه، حقوق کارکنان خود را از طریق استیبل کوینها و به‌صورت خودکار پرداخت کند.
محافظت از داراییها در مقابل پولهای ملی
به‌طور کلی در صورت سقوط ارزش ارز رایج یک کشور، افرادی که مالک استیبل کوین هستند، می‌توانند به‌سرعت ارزهای رایج خود را به استیبل کوین‌هایی با پشتوانه دلار، یورو و طلا تبدیل کرده و به‌این‌ترتیب از کاهش ارزش دارایی خود جلوگیری کنند. این کاربرد خصوصا برای تریدرهای داخل ایرانی که همواره با مشکل نوسانات شدید قیمت ارزهای خارجی روبه‌رو هستند بسیار مناسب است.
این هم از کاربردهای استیبل کوینها در زندگی روزمره افراد! اما در ادامه ببینیم که به چه شکل می‌توان از طریق استیبل کوینها به درآمد رسید.
کسب درآمد از طریق استیبل کوین
به‌صورت کلی راه‌های کسب درآمد از طریق استیبل کوینها، دقیقا با راه‌های کسب درآمد از طریق ارزهای دیجیتال عادی مشابه است. به‌این‌ترتیب ساده‌ترین راه جهت کسب درآمد از طریق استیبل کوینها، خریدوفروش آن‌ها در پلتفرم‌های معاملاتی معتبر و در نهایت کسب سود است. شما در این روش، از راه نوسانات قیمتی استیبل کوینها (بله! نوسانات قیمتی) می‌توانید به درآمد برسید.
احتمالا برای شما این سوال پیش می‌آید که از ابتدای این مقاله گفته شد این کوینها نوسانات قیمتی ندارند. پس حالا چه شد؟ درواقع استیبل کوینها اساسا دارای نوسانات بسیار کمی هستند و نوسانات قیمتی آن‌ها به‌قدری پایین است که این رمزارزها را بدون نوسان در نظر می‌گیریم. ولی اگر شما سرمایه زیادی را وارد فرایند خریدوفروش استیبل کوینها کنید، نوسانات بسیار محدود در این حجمِ بالا از دارایی‌های شما، خود را تا حدودی نشان می‌دهد و باعث پدیدار شدن سود و ضرر ناشی از مبادله خواهد شد.
راه دیگری که برای کسب درآمد از طریق استیبل کوینها وجود دارد، استخراج آن‌هاست. شما می‌توانید با استخراج یک استیبل کوین بخصوص و فروش آن در پلتفرم‌های مبادلاتی، کسب درآمد کنید.
سخن پایانی
در واقع استیبل کوینها ارزهای دیجیتالی هستند که در مقابل نوسانات قیمتی مقاومت داشته و دچار تغییر نمی‌شوند. از طرفی این نوع از ارزهای دیجیتال، خود در دسته‌بندی‌های مختلفی قرار دارند که در بالا به آن‌ها اشاره کردیم. دقت کنید که در میان انواع دسته‌بندی ارزهای دیجیتال پایدار، استیبل کوین‌هایی با پشتوانه ارزهای دولتی یا فیات (همچون استیبل کوین تتر) دارای بالاترین میزان ثبات قیمتی هستند، ولی بخاطر داشتن پشتوانه دولتی، به‌نوعی با مشکل تمرکزگرایی روبه‌رو هستند و این موضوع با ماهیت ارزهای دیجیتال در تضاد است.
در این مطلب ضمن بررسی ماهیت و ساختار استیبل کوینها، تلاش کردیم تا به‌طور کامل به تمامی زوایای استیبل کوینها، مزایا و معایب آن‌ها، کاربردهای آن‌ها در زندگی روزمره افراد، شناخته‌شده‌ترین استیبل کوینهای موجود در بازار و همچنین کسب درآمد از طریق استیبل کوینها بپردازیم.
