ابزارهای فیبوناچی و کاربرد آن‌ها در تحلیل تکنیکال

تقریبا ۱۰۰۰ سال پیش، یک ریاضیدان ایتالیایی اهل پیزا، به اسم لئوناردو پیزانو بوگولو، که با نام فیبوناچی نیز شناخته می‌شود، دنباله عددی بسیار ساده خود را به نام دنباله فیبوناچی معرفی کرد؛ این دنباله به روش‌های مختلف استفاده می‌شود و یکی از موارد استفاده آن در بازار‌های مالی است.

اگر نمی‌دانید که کاربرد سری فیبوناچی در تحلیل تکنیکال چیست، این مقاله دقیقا همین موضوع را پوشش می‌دهد. کاربرد اصلی دنباله فیبوناچی به سطوح فیبوناچی باز می‌گردد و برای پیش‌بینی حرکات بازار استفاده می‌شود که در قالب یک ابزار در دسترس معامله‌گران قرار می‌گیرد.

دنباله و نسبت فیبوناچی چیست؟

سری فیبوناچی با شروع از ۰و ۱ و با جمع دو عدد قبلی ادامه می‌یابد. اعداد فیبوناچی در طبیعت یافت می‌شوند. تعداد گلبرگ‌های گل، نقاط رشد گیاهان و فلس‌های آناناس از دنباله فیبوناچی پیروی می‌کنند. دنباله فیبوناچی خواص جالب زیادی دارد؛ به همین دلیل این دنباله اعداد منحصر به فرد در کدگذاری، رمزنگاری، مکانیک کوانتومی، علوم فیزیکی و بازارهای مالی کاربرد دارد.

نسبت‌های فیبوناچی نیز از تقسیم هر عدد به عدد قبلی به‌دست می‌آید. در بین این اعداد، نسبت ۱.۶۱۸ از اهمیت بیشتری برخوردار بوده و به نسبت طلایی و عدد طلایی معروف است.

ما در اینجا به روش‌های نظری محاسبه این ضرایب نخواهیم پرداخت. نکته اصلی که باید بدانید این است که ضرایب فیبوناچی از عملیات انجام شده بر روی اعداد متوالی در دنباله فیبوناچی و بر روی عدد طلایی به دست می‌آیند. معامله‌گران و سرمایه‌گذاران از ضرایب فیبوناچی در ابزار‌هایی با نام فیبوناچی اصلاحی، فیبوناچی اکستنشن و… برای تجزیه و تحلیل نمودارها استفاده می‌کنند. ابزار‌های تحلیل تکنیکال معمولا از محبوب‌ترین ضرایب فیبوناچی استفاده می‌کنند که عبارتند از ۰.۲۳۶ ، ۰.۳۸۲، ۰.۵، ۰.۶۱۸، ۰.۷۸۶، ۱.۶۱۸، ۲.۶۱۸ و ۴.۲۳۶.

فیبوناچی اصلاحی چیست؟

ابزار «فیبوناچی اصلاحی» (Fibonacci Retracement) سطوح بازگشتی را نشان می‌دهد که در آن قیمت شروع به حرکت در جهت مخالف می‌کند. با شناسایی سطوح اصلاحی، می‌‌دانید که چه زمانی وارد معامله شوید.

اغلب، سطوح اصلاحی فیبوناچی به صورت نسبت‌هایی مانند ۰.۲۳۶ ، ۰.۳۸۲و ۰.۵، ۰.۶۱۸ و غیره نشان داده می‌شود. در حالی که از اصلاحات فیبوناچی می‌توان برای ثبت سفارشات ورودی، تعیین سطوح حد ضرر و حد سود استفاده کرد. با این حال شما نباید منحصرا به این سطوح تکیه کنید. هیچ تضمینی وجود ندارد که قیمت همیشه پس از رسیدن به یک سطح فیبوناچی خاص بازگردد.

برای رسم فیبوناچی اصلاحی، باید از نقطه شروع حرکت کنید، ابزار را بر روی نمودار اعمال کنید و نقطه دوم را انتهای موج جنبشی قرار دهید، حال سطوح اصلاحی نمایش داده می‌شود.

ابزار بعدی که به تریدر‌ها در این راستا کمک می‌کند، ابزار «فیبوناچی اکستنشن» (Fibonacci Extension)، به معامله‌گران برای تعیین اهداف قیمتی یا تخمین اصلاح کمک می‌کند. سطوح رایج فیبوناچی اکستنشن، ۶۱.۸%، ۱۰۰%، ۱۶۱.۸%، ۲۰۰% و ۲۶۱.۸% هستند. برای ترسیم این نوع فیبوناچی به دو موج نیاز داریم. موج اول، جنبشی و موج دوم، اصلاحی است. شما باید مشابه فیبوناچی اصلاحی، به رسم آن بپردازید تا اهداف فیبوناچی اکستنشن را ببینید.

فیبوناچی اکسپنشن چیست؟

فیبوناچی پروجکشن از سه نقطه کمک می‌گیرد. دو نقطه اول، ابتدا و انتهای موج جنبشی و نقطه سوم، همان انتهای موج اصلاحی است. در حالی که ابزار فیبوناچی اکستنشن تنها به دو نقطه برای تعیین اهداف نیاز دارد.

برای به‌دست آوردن محدود‌ه‌های قوی‌تر، می‌توانید از هر دو نوع فیبوناچی استفاده کنید؛ یعنی از فیبوناچی اکستنشن (اکسپنشن) و پرجکشن. زمانی که خط‌های این دو با هم تشکیل یک محدوده را دادند، می‌توانند ناحیه بسیار معتبری برای چرخش قیمت ایجاد کنند. به این نواحی که با استفاده از دو فیبوناچی حاصل می‌شود، « کلاستر» (Cluster) می‌گویند.

تصویر بالا نمودار EUR/USD در تایم‌فریم یک ساعته را نشان می‌دهد. همانطور که مشاهده می‌کنید، قیمت در یک روند صعودی قرار دارد که بعد از واکنش در نواحی ۵۰٪ یا ۰.۵ فیبوناچی، به روند صعودی خود ادامه داده است.

اهداف قیمتی نیز در ادامه در نسبت‌های مهمی مثل ۱۰۰٪ یا یک و ۱۶۱.۸٪ یا ۱.۶۱۸ دست یافته است.

فیبوناچی آرک چیست؟

ابزار «فیبوناچی آرک» (Arc Fibonacci) نوع دیگری از ابزار‌‌های فیبوناچی است که به شکل کمان‌های نیم دایره‌ای هستند. قوس‌های فیبوناچی یا همان آرک‌ها مناطق حمایت و مقاومت بالقوه را نشان می‌دهند.

این قوس‌ها هم بر اساس قیمت و هم بر اساس زمان تنظیم شده‌اند که برای رسم آن‌‌ها باید از بالاترین قیمت به پایین‌ترین سطح قیمت برسیم. این خط به عنوان خط پایه در نظر گرفته می‌شود. زیرا هرچه خط پایه بلند‌تر باشد، قوس‌ها پهن‌تر و هر چه کوتاه‌تر باشد، کمان‌ها باریک‌تر می‌شوند.

فیبوناچی بادبزن چیست؟

ابزار « فیبوناچی بادبزن» (Fibonacci Fan) از دیگر انواع فیبوناچی است که در تحلیل تکنیکال استفاده می‌شود. این ابزار با استفاده از نسبت‌های فیبوناچی، چندین خط روند متوالی ترسیم می‌کند. از این خطوط نیز مشابه ابزار‌های قبلی فیبوناچی می‌توان برای نشان دادن و پیش‌بینی سطوح مختلف حمایت و مقاومت استفاده کرد.

گفتنی است که شناخت خط روند و نحوه استفاده از آن رابطه مستقیمی بر استفاده از این ابزار دارد.

همانطور که در تصویر بالا مشاهده می‌کنید،‌ به‌نظر می‌رسد این روش، ترکیبی از فیبوناچی اصلاحی و خط روند هاست. در برخورد و واکنش به این خط روند می‌تواند سیگنال ورود باشد.

فیبوناچی کانال چیست؟

فیبوناچی کانال، ابزاری مشابه کانال است. با این تفاوت که با استفاده از نسبت‌های فیبوناچی بسط یافته است.

زمانی که قیمت در یک روند صعودی و یا نزولی مشخص قرار دارد، می‌توانید از این ابزار استفاده کنید. این ابزار نشان می‌دهد که قیمت بعد از شکست هر سطح، احتمالا به سمت سطح بعدی حرکت می‌کند. خروج کامل از این کانال نیز نشان‌دهنده چرخش قیمت است.

گفتنی است که تمامی قوانین کانال در این ابزار نیز یکسان است و بهتر است برای استفاده از این ابزار به‌خوبی نسبت به کانال و ترسیم آن آشنایی داشته باشید.

سخن پایانی

نسبت فیبوناچی را می‌توان برای توصیف نسبت اشیا، از کوچکترین اجزای سازنده طبیعت، مانند اتم‌ها، تا بزرگ‌ترین الگوهای موجود در جهان، مانند اجرام آسمانی، استفاده کرد.

در طبیعت و برخی از ابداعات بشر، از جمله هنر و معماری، از این ابزار‌ها استفاده می‌شود. همچنین در بازارهای مالی نیز با استفاده از ابزار فیبوناچی، می‌توان به پیش‌بینی اهداف قیمتی و نواحی حمایتی و مقاومتی مهم پرداخت. بعلاوه به کمک این ابزار می‌توانید نقاط ورود مناسبی را در معاملات خود پیدا کنید.

برای استفاده از این ابزار بهتر است نسبت به حمایت و مقاومت و همچنین انواع آن شناخت داشته باشید.