تحلیل سنتیمنتال (Sentimental) یا احساسات در بازارهای مالی چیست؟

تصمیمات انسان‌ها معمولا برگرفته از احساسات و عواطف آن‌هاست. در اصل این احساسات هستند که در خرید و فروش نهایی ما تاثیر می‌گذارند. احساسات می‌تواند ناشی از اخبار، حوادث زندگی فردی و… باشد. همین اصل، سنگ بنای ایجاد روش تحلیلی با نام تحلیل «سنتیمنتال» (Sentimantal) شد.

به‌طور کلی روش‌های مختلفی برای تحلیل در بازار‌های مالی وجود دارد؛ به عنوان مثال؛ تحلیل تکنیکال، به حرکات قیمت با استفاده از ابزار‌های معاملاتی در کوتاه مدت توجه دارد یا تحلیل فاندامنتال که به مفاهیم بنیادی مثل جریان سودسازی، حاشیه سود دارایی و عواملی از این قبیل توجه می‌کند.

اگر قصد آشنایی با یک روش تحلیلی دیگر را تحت عنوان سنتیمنتال دارید، این مقاله را دنبال کنید.

احساسات بازار چیست؟

هر معامله‌گری، تحلیل و دیدگاه خود را نسبت به بازار دارد. با این حال صرف نظر از دیدگاه افراد، بازار می‌تواند در جهت مخالف دیدگاه آن‌ها حرکت کند. گفتنی است دقیقا همین اتفاق باعث ضرر معامله‌گران و سرمایه‌گذاران می‌شود. افزایش قیمت‌ها به‌طور کلی موجب احساسات مثبت و کاهش قیمت‌ها، باعث ایجاد احساسات منفی در بازار می‌شود. درک احساسات به معامله‌گران کمک می‌کند تا از نظرات و افکار سایر تریدر‌ها آگاه شوند و جهت احتمالی بازار را پیش‌بینی کنند.

به‌طور کلی مجموعه‌ای از تصمیمات ‌تمامی فعالان، باعث حرکت بازار می‌گردد. حال سوالی که مطرح می‌شود این است که چگونه متوجه این احساسات شویم.

تحلیل سنتیمنتال چیست؟

همانطور که قبل از این اشاره کردیم، دیدگاه و ذهنیت افراد، روند بازار را مشخص می‌کند. این روش تحلیلی از داده‌های بنیادی مثل داده‌های ارزش‌سنجی استفاده نمی‌کند. همچنین برای تحلیل سنتیمنتال از اندیکاتور‌ها و اسیلاتور‌ها استفاده نمی‌شود. با این حال در این روش، یکسری داده‌‌های کمی و کیفی از احساسات بازار در اختیار شما گذاشته می‌شود.

به عنوان مثال نظر‌ها، لایک‌ها، تعداد فالور‌ها و… در شبکه‌ها اجتماعی و وب‌سایت‌های تحلیلی می‌تواند نگرش افراد را درمورد آن دارایی به شما نشان دهد.

احتمالا شما هم جمله «وقتی همه در حال خرید هستند، فروشنده باشید و وقتی همه فروشنده هستند، شما خریدار باشید» را شنیده‌اید. این جمله نمونه‌ای از تحلیل سنتیمنتال در بازار است. شاید تاکنون از اطرافیان خود یا افرادی که متخصص نیستند، شنیده باشید که بعد از رشد‌های چند برابری، قصد ورود به بازار را دارند. این اتفاق خریدار بودن عموم مردم در سقف‌های قیمتی را نشان می‌دهد. دقیقا همین‌جاست که باید فروشنده باشید و از بازار خارج شوید.

مالی رفتاری چیست؟

علم مالی رفتاری قصد دارد تا ذهنیت انسان‌ها را در حوزه سرمایه‌گذاری، درک کرده و رفتار‌های آن‌ها را بادقت بیشتری بررسی کند. به‌طور کلی یکی از مباحث پیشرفته در تحلیل سنتیمنتال، مباحث مالی رفتاری است. همچنین این علم به بررسی سو‌گیری‌های شناختی می‌پردازد که در ادامه به مهم‌ترین آن‌ها در سرمایه‌گذاری خواهیم پرداخت.

یکی از سوگیری‌های شناختی اعتماد به‌نفس بیش از حد است؛ در این حالت سرمایه‌گذاران توانایی خود را برای پیش‌بینی حرکات بازار و تصمیم‌گیری موفقیت‌آمیز سرمایه‌گذاری، بیش از حد در نظر می‌گیرند. این حالت ممکن است منجر به معاملات زیاد، افزایش ریسک‌پذیری و عدم تنوع بخشیدن به سبد دارایی شود.

این سرمایه‌گذاران ممکن است از تحقیقات کامل و دقت لازم غفلت کنند و بر تصمیم‌گیری‌هایی که با تحلیل تکنیکال یا داده‌ها توجیه ندارند، تکیه کنند.

یکی دیگر از عوامل عاطفی رایج که بر تصمیمات سرمایه‌گذاری تاثیر می‌گذارد، ترس است. سرمایه‌گذاران اغلب به رکود بازار یا اخبار منفی، واکنش شدیدی نشان می‌دهند که منجر به فروش وحشتناک و تصمیم‌گیری عجولانه می‌شود. این رفتار نیز ناشی از واکنش‌های احساسی به جای تحلیل منطقی است که می‌تواند نوسانات بازار را تشدید و به پیش‌بینی‌های خودآگاهانه درباره رکود کمک کند، فقط به این دلیل که اطرافیان شما وحشت زده هستند.

در نهایت، رفتار گله‌ای که در آن سرمایه‌گذاران بدون انجام تحلیل فردی، جمعیت را دنبال می‌کنند، می‌تواند منجر به حرکات رمه‌ای و حباب‌ بازار شود. همچنین «ترس از دست دادن» (FOMO) در یک روند سودآور یا تمایل به انطباق با اجماع بازار می‌تواند منجر به تصمیم‌گیری غیرمنطقی شود. هنگامی که این احساسات تغییر کنند، می‌تواند منجر به فروش گسترده در بازار شود.

ابزارهای مناسب تحلیل سنتیمنتال

ابزار‌هایی مثل شاخص ترس و طمع، شاخص نوسانات (VIX)، شاخص High-Low، شاخص درصد صعودی (BPI) به عنوان ابزار‌های تحلیل سنتیمنتال شناخته می‌شوند.

شاخص VIX

به‌طور کلی افزایش این شاخص به معنای افزایش ریسک و نوسانات در بازار است. برای استفاده از این اندیکاتور کافیست که نماد VIX را در تریدینگ ویو جستجو کنید و نواحی کف را به عنوان نواحی کم ریسک و سقف این نمودار را به عنوان نواحی پرریسک در نظر بگیرید.

گفتنی است که صرف دانستن این ابزار نمی‌تواند به معامله بپردازید. شما باید از این ابزار در کنار تحلیل تکنیکال استفاده کنید.

شاخص High-Low

این شاخص از محاسبه بیشترین قیمت سهام شرکت‌ها طی ۵۲ هفته در مقابل آن‌هایی که کمترین قیمت را داشتند، به‌دست می‌آید. در حالتی که تعداد ۳۰ یا بیشتر این شرکت‌ها، کمترین قیمت ۵۲ هفته را داشته باشند، بازار نزولی پیش‌بینی می‌شود و اگر ۷۰ شرکت یا بیشتر، حداکثر مقدار را در ۵۲ هفته گذشته داشته باشند، روند صعودی است.

شاخص BPI

شاخص درصد صعودی BPI، تعداد معاملات با الگوی روند صعودی را بررسی می‌کند. زمانی که این معاملات از ۸۰ درصد عبور کرد، احساسات بازار خوش‌بینانه در نظر گرفته می‌شود و زمانی که این شاخص زیر ۲۰ درصد قرار قرار بگیرد، در ناحیه اشباع فروش هستیم.

شاخص ترس و طمع

شاخص ترس و طمع، به عنوان یکی از مهم‌ترین ابزار‌های پیدا کردن احساسات در نظر گرفته می‌شود. این ابزار در تحلیل سنتیمنتال نشان‌دهنده ترس و طمع معامله‌گران بوده که از عوامل مهم حرکات قیمت است. این شاخص بین سطوح یک تا صد در حرکت است. اعداد زیر ۱۵ ترس شدید را نشان می‌دهد و می‌تواند موقعیت خرید مناسبی در اختیار معامله‌گران بگذارد.

طمع شدید نیز بعد از ۸۵ واحد نشان داده می‌شود. زمانی که شاخص ترس و طمع به این عدد می‌رسد، می‌تواند موقعیت خوبی برای فروش باشد.

سخن پایانی

تحلیل سنتیمنتال یکی از روش‌های ارزیابی احساسات بازارهای مالی است که به شما کمک می‌کند جهت‌گیری بازار را درک کنید. این سبک تحلیلی برگرفته از علوم مالی رفتاری است. در اصل در این سبک به عوامل تاثیر‌گذار بر تصمیم‌گیری انسان توجه می‌کنیم. عواملی مثل ترس و طمع، اعتماد به‌نفس بیش از حد و… همگی باعث تاثیر در تصمیم‌گیری نهایی می‌شوند.

همچنین بسیاری از سرمایه‌گذاران از چندین ابزار برای اندازه‌گیری احساسات بازار استفاده می‌کنند تا بتوانند بهترین دارایی را برای معامله تعیین کنند.

گفتنی است لازمه بهبود در استفاده این سبک تحلیلی، مطالعه درباره سو‌گیری‌های شناختی است که در این مقاله به چندین مورد از آن‌ها اشاره کردیم.