بازار فارکس چیست؟ همه چیز در مورد بازار جهانی ارز
بازارهای سرمایه گذاری در سال‌های اخیر با گسترش اینترنت، شکل پیشرفته‌تری به خود گرفته‌اند. بازار فارکس یا تبادل ارزهای خارجی یکی از بازارهایی‌ست که طی دهه‌های اخیر طرفداران زیادی در میان سرمایه‌گذاران ایرانی پیدا کرده است.
این بازار مانند بازارهای سنتی عمل نمی‌کند و اصول و قوانین خاص خود را دارد. از این رو، لازم است پیش از ورود به بازار فارکس دانش کافی در خصوص چگونگی عملکرد و مفاهیم کاربردی آن را کسب کنید.
بازار فارکس چیست؟
فارکس یا بازار تبادل ارزهای خارجی (Forex) بزرگ‌ترین بازار مالی در دنیاست که روزانه شاهد حجم زیادی از معاملات جفت‌ارزها است.
معاملات در بازار فارکس به‌صورت جفت ارز انجام می‌شوند، این یعنی شما ارز فیات یک کشور را در مقابل ارز ملی کشوری دیگر می‌خرید یا می‌فروشید. این بازار بزرگ جهانی به صورت غیرمتمرکز عمل می‌کند و در هر روز میزبان حجم زیادی از معاملات است. بر اساس گزارشات، در سال ۲۰۲۲ حجم روزانه معاملات فارکس در جهان به ۷.۵ تریلیون دلار رسید.
برخی از سرمایه‌گذاران به‌منظور محافظت از دارایی خود در برابر ریسک ارز بین‌المللی، نرخ بهره و سفته‌بازی در رویدادهای ژئوپلیتیکی و همچنین تنوع بخشیدن به پرتفوی خود، سرمایهگذاری در بازار فارکس را انتخاب می‌کنند.
مهم‌ترین ویژگی این بازار غیرمتمرکز بودن آن است. بازار فارکس یک بازار خارج از بورس (OTC) بدون دخالت واسطه‌هاست. در این بازار هم از رشد قیمت و هم از ریزش آن می‌توان سود کسب کرد. در مقابل، سخت‌ترین کار انجام معاملات سودده در زمان ثبات بازار است.
تمامی تراکنش‌ها در بین تریدرها از سراسر دنیا در یک شبکه کامپیوتری انجام می‌شود. بعلاوه، این بازار یک بازار ۲۴ ساعته است که ۵ روز هفته در حال فعالیت است.
ارزهای کشورهای بزرگ به طور جهانی در مراکز مالی بزرگ در فرانکفورت، هنگ کنگ، لندن، نیویورک، پاریس، سنگاپور، سیدنی، توکیو و زوریخ مبادله می‌شوند. به این ترتیب، فعالیت بازار فارکس با پایان یافتن در ایالات متحده، در توکیو و هنگ کنگ از سر گرفته می‌شود.
بازارهای فارکس به صورت بازارهای نقدی (Spot) و مشتقه (Derivatives)، قراردادهایی تحت عنوان فوروارد (Forward)، آتی (Future)، سواپ (Swap) و اختیار معامله (Option) ارائه می‌دهند.
سشن‌های معاملاتی
«سشن‌های معاملاتی» (Trading Sessions) جلسات فعالیت بازارهای مالی و انجام معاملات را می‌گویند. بازار فارکس به چهار جلسه یا سشن معاملاتی تقسیم می‌شود؛ سشن سیدنی، توکیو، لندن و سشن نیویورک.
سشن‌های معاملاتی با ساعات کار بازارهای مالی در کشورهای بزرگ جهان معرفی می‌شوند. با مطالعه تاریخ فارکس می‌توان سه سشن توکیو (آسیا)، لندن (اروپا) و نیویورک (آمریکای شمالی) را برای اوج معاملات فارکس معرفی کرد. برخی این جلسات را با نام قاره و برخی با نام شهرها می‌شناسند.
در حالت کلی، ۲۴ ساعت کاری بازار فارکس، با سشن آسیا حدود ساعت ۱۱:۰۰ به وقت GMT (گرینویچ) آغاز می‌شود و با سشن اقیانوس آرام حدود ساعت ۹:۰۰ صبح به وقت GMT خاتمه پیدا می‌کند.
سشن آسیا
سشن آسیا همزمان با آغاز به کار بازار سیدنی در ۲۲:۰۰ GMT شروع و با پایان کار بازار مالی در توکیو ساعت ۸:۰۰ صبح به وقت GMT به پایان می‌رسد. ژاپن، سومین بازار بزرگ معاملات فارکس را دارد و سشن معاملاتی آن یعنی توکیو، ۲۱ درصد از تراکنش‌های روزانه بازار فارکس را پردازش می‌کند.
سشن لندن
لندن به‌عنوان پایتخت فارکس در دنیا، روزانه ۳۲ درصد از تراکنش‌های مالی فارکس را مبادله می‌کند و از نقدینگی بالایی برخوردار است. سشن لندن از ساعت ۸:۰۰ صبح تا ۱۶:۰۰ به وقت GMT فعال است. بازار طی این سشن معاملاتی شاهد روندهای صعودی و نزولی فراوانی است. لازم به ذکر است که در نیمه روز به وقت لندن معاملات در این بازار به دلیل وقت ناهار تریدرها، به کندی پیش می‌رود.
سشن نیویورک
جلسه معاملاتی نیویورک از ساعت ۱۳:۰۰ شروع و تا ۲۱:۰۰ GMT ادامه دارد. زمانی که تریدرها در لندن از ناهار باز می‌گردند، سشن نیویورک آغاز می‌شود. این سشن روزانه میزبان ۱۹ درصد از تراکنش‌های بازار فارکس است. سشن نیویورک در زمان هم‌پوشانی با جلسات لندن نقدینگی زیادی دارد. در این سشن، احتمال حرکات کوچک در بعداز ظهر روز جمعه و شانس بازگشت روند در نیمه دوم روز خیلی زیاد است.
انواع جفت ارزها
جفت ارزها را در بازار فارکس، می‌توان به سه دسته «جفت‌ارزهای اصلی» (Major Currency pairs)، «جفت ارزهای فرعی» (Minor Currency Pairs) و «جفت ارزهای عجیب» (Exotic Currency Pairs) تقسیم کرد.
به اندازه تمام ارزهای فیات که در دنیا وجود دارند، جفت ارزهای معاملاتی داریم. پرطرفدارترین جفت ارز در بازار فارکس، جفت ارز یورو/دلار (EUR/USD) است. این جفت ارز نقد شونده‌ترین نوع جفت ارز در کل دنیاست.
جفت ارزهایی که در مقابل دلار آمریکا معامله می‌شوند، به‌عنوان جفت ارزهای اصلی معرفی می‌شوند. جفت ارزهای اصلی عبارتند از، جفت ارز یورو/ دلار (EUR/USD)، ین/ دلار (USD/JPY)، پوند/ دلار (GBP/USD)، فرانک/ دلار (USD/CHF)، دلار استرالیا/ دلار آمریکا (AUD/USD) و دلار آمریکا/ دلار کانادا (USD/CAD).
جفت ارزهای فرعی آن دسته از جفت‌های معاملاتی هستند که شامل دلار آمریکا نمی شوند. از میان این جفت ارزها می‌توان به جفت‌های پوند/ یورو (EUR/GBP)، پوند/ ین (GBP/JPY) و فرانک/ یورو (EUR/CHF) اشاره کرد.
علاوه بر این‌ها، جفت ارزهای اگزاتیک یا عجیب از جمله جفت‌هایی هستند که به تازگی بازار خرید و فروش پیدا کرده‌اند. این جفت‌ها به اندازه کافی نقدشونده نیستند و اسپرد آن‌ها نسبت به جفت ارزهای دیگر گستردهتر است. جفت USD/SGD (دلار آمریکا/ دلار سنگاپور) نمونه‌ای از یک جفت ارز عجیب است.
تعریف مارجین و لوریج در معاملات فارکس
برخی از کارگزاری‌ها برای انجام معاملات کلان امکاناتی در قالب مارجین (Margin) و اهرم یا لوریج (Leverage) در اختیار تریدر قرار می‌دهند.
اهرم یا لوریج (Leverage)
هنگامی که برای انجام معاملات فارکس پول خود را به یک حساب در کارگزاری واریز می‌کنیم، مقداری اعتبار از طرف کارگزاری یا بروکر به حساب ما تعلق می‌گیرد که به آن لوریج یا اهرم می‌گویند. لوریج نقش مهمی در معاملات تریدرها دارد و برای آن‌ها امکان انجام معاملات بزرگ با سرمایه کم را فراهم می‌کند. در حقیقت، لوریج به معاملات یک تریدر قدرت می‌دهد.
بهتر است برای شروع، در معاملات با لوریج پایین شرکت کنید و حتما برای سفارش خود حد ضرر (Stop loss) در نظر بگیرید تا در صورت ضرر همه سرمایه خود را از دست ندهید.
مارجین (Margin)
به هنگام معامله در بازار فارکس، نمی‌توان کل سرمایه را وارد معامله کرد و مقداری از آن نزد بروکر یا کارگزاری باقی می‌ماند، مقداری که در حساب می‌ماند را «مارجین» یا حاشیه اطمینان می‌نامند و بخش دیگر سرمایه را «فری مارجین» (Free Margin) می‌گویند. به بیان دیگر، مارجین ضمانتی است که بروکر آن را در طول معاملات، نزد خود حفظ می‌کند.
مزایا و معایب سرمایه گذاری در بازار فارکس
بازار فارکس نسبت به سایر بازارهای مالی و سرمایه گذاری، مزایا و معایب متعدد و متفاوتی دارد. از این میان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
مزایا
- نقدینگی بالا
- سودهای کلان
- درآمد دلاری
- دسترسی آسان
- استفاده از امکانات مارجین و لوریج
- امکان انجام معاملات ۲۴ ساعته
- فرصت‌های کسب سود فراوان
معایب
- نوسانات غیرقابل پیش‌بینی
- کلاهبرداری
- ریسک بالا
- بروز نوسانات تحت تاثیر اخبار جهانی
- پیچیدگی
- احتمال ضرر در صورت عدم آگاهی
سخن پایانی
سرمایهگذاری در بازار فارکس از جذاب‌ترین نوع معاملات به شمار می‌آید که به دلیل سودآوری طرفداران زیادی پیدا کرده است. بازار فارکس یک بازار جهانی و بزرگ است که روزانه میزبان حجم زیادی معاملات است. این بازار از بازارهای مالی پیچیده است که حضور در آن نیازمند کسب دانش و اطلاعات کافی در خصوص جفت ارزها و انواع معاملات است.
پیش از این، امکان فعالیت در بازار فارکس برای ایرانی‌ها وجود نداشت اما، مدتی‌ست که برخی از کارگزاری‌‌های خارجی خدمات خود را در این زمینه در اختیار کاربران ایرانی نیز قرار می‌دهند.
