بررسی تفاوت هارد فورک و سافت فورک

احتمالا شما هم واژه فورک (Fork) را در دنیای ارزهای دیجیتال شنیده باشید. به‌طورکلی در دنیای رمزارزها صدها و هزاران مفهوم مختلف وجود دارند که هرکدام به موضوع مشخصی مربوط هستند.

در این میان، موضوع فورک، یکی از مهم‌ترین و پر بحث‌ترین مفاهیم موردبحث است. در این مطلب علاوه بر ارائه توضیحات کاملی درباره مفهوم فورک، به بررسی دو مفهوم دیگر یعنی هارد فورک و سافت‌فورک می‌پردازیم. در ادامه با ما همراه باشید.

فورک چیست و مفهوم آن اشاره به چه چیزی دارد؟

فورک یا انشعاب، درواقع روشی است برای ارائه یک آپدیت یا ایجاد تغییراتی مهم در پروتکل بلاکچین. به بیان ساده‌تر، با انجام این عمل، یک انشعاب (یک نسخه کپی) از بلاک‌چین اصلی ساخته می‌شود و در ادامه با ایجاد تغییراتی در آن، بلاک‌چین جدیدی پدید می‌آید.

این موضوع می‌تواند بنا بر دلایل مختلفی مانند رفع مشکلات امنیتی یا به خاطر وجود اختلاف‌نظر اعضای یک جامعه بر سر سیاست‌های کلی شبکه باشد. عمل فورک یا انشعاب می‌تواند در سرنوشت نهایی یک رمزارز تأثیرگذار باشد.

اگر با ساختار بلاک‌چین آشنا باشید، می‌دانید که امکان تغییر اطلاعات ثبت‌شده در این سیستم وجود ندارد. این ساختار شامل قوانین و وضعیت‌هایی است که حالت‌های مختلف هر بخش را توصیف و تعیین می‌کنند. مثلاً اینکه اندازه یک بلاک بیت کوین فقط ۱ مگابایت باشد یا هر مورد دیگری.

هنگامی‌که برخی از اعضا جامعه با یکی از قوانین یا شرایط بلاک‌چین مخالف باشند و این اختلاف میان جامعه کاربران آن بیشتر و بیشتر شود، دست به دامن فورک می‌شوند تا یک انشعاب جدید از بلاک‌چین تولید کنند. این تغییرات، شرایط و وضعیت جدیدی را پدید می‌آورد که به آن Fork یا انشعاب گفته می‌شود. در ادامه، علاوه بر معرفی انواع فورک، تفاوت هاردفورک و سافت فورک نیز بیان می‌شود.

انواع فورک‌ها را بشناسید

بنا بر نوع و سطح تغییرات صورت گرفته در یک انشعاب خاص و مشخص، با دو دسته فورک روبرو خواهیم بود. سافت‌فورک یا انشعاب نرم و هارد فورک یا انشعاب سخت. در ادامه به بررسی این دو مورد می‌پردازیم:

سافت فورک (Soft Fork)

سافت فورک درواقع به ایجاد انشعابی گفته می‌شود که با نسخه قبلی خود، سازگار بوده و با آن همخوانی دارد. این انشعاب شامل یک سری تغییرات جزئی و سطحی هستند. لازم به ذکر است که اگر سایر فعالان شبکه این آپدیت را انجام ندهند، بازهم قادر هستند تا در اعتبارسنجی و تأیید تراکنش‌های شبکه شرکت نمایند.

اما اگر ماینری این آپدیت را انجام ندهد و عملیات ثبت بلاک توسط وی صورت گیرد، شبکه بلاک وی را رد خواهد کرد. Soft Fork درواقع نوعی انشعاب موقتی است که با نسخه قبلی سازگاری دارد. سافت‌فورک به‌صورت کلی به دو دسته Miner Activated Soft Fork (MASF) و User Activated Soft Fork (UASF) تقسیم می‌شود که با یکدیگر تفاوت‌های مشخصی دارند. در ادامه این تغییرات به‌صورت خلاصه بیان خواهد شد:

• Miner Activated Soft Fok (MASF): در این نوع سافت‌فورک، ماینرها و کاربران قادر هستند تا به‌روزرسانی جدید را دریافت نکنند و مسیر قبلی خود را ادامه دهند.
• User Activated Soft Fork (UASF): در این سافت‌فورک، تغییرات و آپدیت‌های ارائه‌شده در زمان و وقت از پیش تعیین‌شده‌ای صورت می‌گیرد و کاربران هم موظف به عدم تأیید بلاک‌های تازه و تراکنش‌هایی هستند که با قوانین جدید سازگاری ندارند.

هارد فورک (Hard Fork)

هارد فورک به انشعابی گفته می‌شود که تغییراتی اساسی و بسیار عمیق را شامل می‌شود. این موضوع اغلب زمانی رخ می‌دهد که اختلاف میان اعضای شبکه، بر سر موارد اصلی و اساسی شبکه باشد. مثلاً اعضا شبکه بر روی امنیت شبکه، میزان توزیع ارز، سرعت انتقال و مواردی ازاین‌دست، اختلاف داشته باشند. پس از بروز اختلاف، اگر هارد فورک صورت نپذیرد، می‌تواند آینده این رمزارز را به خطر انداخته و منجر به کاهش ارزش آن شود.

بنابراین می‌توان فهمید که برخلاف سافت‌فورک، در هارد فورک تغییراتی اساسی رخ می‌دهد و این انشعاب با نسخه‌های قبلی سازگاری ندارد. همچنین این مدل از فورک یک انشعاب دائمی و همیشگی از شبکه اصلی بلاک‌چین است. لازم به ذکر است که آپدیت این انشعاب اجباری است و اگر اعضا شبکه آن را انجام ندهند، حذف خواهند شد. نکته مهم دیگر این است که بعد از هارد فورک، اعتبار ارز قبلی همچنان به قوت خود باقی است و از شبکه بلاک‌چین حذف نمی‌شود.

انواع هارد فورک

همان‌طور که در سافت‌فورک دو حالت مختلف وجود داشت، در هارد فورک نیز همین مسئله تکرار خواهد شد و به‌طورکلی ما دو نوع هارد فورک خواهیم داشت که عبارت‌اند از:

• هارد فورک برنامه‌ریزی‌شده (Planned Hard Fork): اگر اکثریت اعضا جامعه با ارائه تغییرات جدید موافق باشند و فورک با مقاومت کمی مواجه شود، یک هارد فورک از نوع برنامه‌ریزی‌شده روی بلاک‌چین صورت می‌گیرد. این نوع از هارد فورک با هدف آپدیت شبکه و ارائه پیشرفت‌های جدید ایجاد می‌شود. در نتیجه Planned Hard Fork، زنجیره قدیمی از بین می‌رود و زنجیره جدید توسعه پیدا می‌کند.
• هاردفورک بحث‌برانگیز (Contentious Hard Forks): اگر بین اعضا جامعه، در مورد مسیر و جهت پروژه مخالفت زیادی باشد، هارد فورک بحث‌برانگیز، راه‌حل این مشکل است. برخلاف هاردفورک برنامه‌ریزی‌شده، در هارد فورک بحث‌برانگیز، زنجیره قدیمی از بین نمی‌رود و دو بلاک‌چین مجزا شکل می‌گیرد. این دو تا زمانی که موردحمایت قرار بگیرند، همچنان فعال خواهند بود.

فواید و اثرات فورک چیست؟

فورک‌ها اتفاقات مهمی هستند که می‌تواند روی بقا یا نابودی یک ارز تأثیرگذار باشند و آینده و سرنوشت آن را مشخص کنند. از مهم‌ترین تأثیرات فورک باید به برطرف شدن ایرادات و مشکلات شبکه و همچنین، بازگشت اعتماد و سرمایه کاربران پس از وقوع یک اتفاق ناخوشایند، اشاره کرد.

سخن پایانی

در این مطلب سعی شد تفاوت هاردفورک و سافت فورک بیان شود به‌صورت کلی، باید گفت که فورک یکی از اجزا جدانشدنی شبکه بلاک‌چین است. همان‌طور که هر نرم‌افزاری نیازمند آپدیت و دریافت به‌روزرسانی است، شبکه بلاک‌چین نیز باید در گذر زمان آپدیت شود و به قابلیت‌های جدیدی مجهز گردد.

درواقع فورک فرصتی برای بازنگری در شرایط و وضعیت بلاک‌چین است تا بسته به نوع مشکلات، آپدیت‌های کلی یا جزئی جدیدی را دریافت کند و از مخاطرات امنیتی چالش‌برانگیز دور باشد. نظر شما چیست؟